Herkesin hakkında çok şeyi merak ettiği bir konuyu bugün sizler için paylaşıyoruz. Beta karoten nedir ne işe yarar? A vitamininin öncül maddesi olan Beta karoten hangi vitaminde bulunur? Beta karoten hangi yiyeceklerde bulunur? İştah kontrolünü sağlayarak zayıflamaya yardımcı olan Beta karoten faydaları nelerdir? Günlük ne kadar alınmalı, Beta karoten zararlı mı? Hepsi ve daha fazlası için yazımızı okumaya devam edin : )
Beta karoten aslında adını sıkça duyduğumuz ancak kendisi ve faydaları hakkında yeterince bilgiye sahip olmadığımız bir maddedir. Meyve ve sebzelere rengini veren, sayısı yaklaşık olarak 600’ü bulan karotenoidler arasında en önemlisi olan beta karotendir. Çünkü A vitaminine dönüşme oranı en yüksek olan karotenoidlerin en önde geleni beta karotendir. Vücudumuz için saymakla bitmeyen faydaları olan beta karoten nedir, içeriğinde beta karoten bulunan besinler nelerdir, beta karotenin zararı var mıdır gibi sorularının cevapları için işte hemen başlıyoruz…
Konu Başlıkları
Beta Karoten Nedir?
Karoten; Bitkilerin yapısında yer alır ve fotosentezden sorumlu bir bileşiktir. Güneş ışınlarının bitki tarafından emilmesini sağlar. Alfa ve beta olmak üzere 2’ye ayrılır. Beta karoten en yaygın olan karoten çeşididir. Sarı, turuncu ve yeşil renkli meyve ve sebzelerde bol bol bulunur.
Kanser hücrelerinin yayılımını engelleyen beta karoten; insan vücudu için oldukça önemli bir yeri olan A vitaminin öncü maddesidir. A vitaminine dönüşme oranı en yüksek karotenoidler arsında yer alan beta karoten vücudumuzda karaciğerde depolanmaktadır. Provitamin halde karaciğerde bulunan beta karoten ihtiyaç olduğunda A vitaminine dönüşerek vücudumuzda görev alır.
Beta Karoten Faydaları Nelerdir?
Bağışıklık sistemini güçlendiren bir bileşik olan beta karoten, içeriğinde bulunan bitkiler için de çok önemli bir maddedir. Fotosentezin gerçekleşmesi sırasında gelen güneş ışığını klorofile ileten çok önemli bir pigment olarak görev yapar. Fotosentez işleminde bitkiye rengini verme noktasında önemli katkıları bulunur.
Enfeksiyon ile mücadelede çok önemli bir silah olan beta karotenin insan vücudu için de önemli katkıları bulunmaktadır. Beta karoten alımı yeterli seviyede olan kişilerde koroner arter rahatsızlığı, inme & felç ve yaşlılığa bağlı hastalıkların görülme riskinin azaldığı bilinmektedir.
İnsan vücudu ve bağışıklık sistemi için önemli bir bileşik olan beta karotenin faydaları şu şekilde sıralanmaktadır;
- Antioksidan özelliği sayesinde serbest radikaller ile savaşır.
- Vücudun bağışıklık sistemini güçlendirerek, enfeksiyon oluşma riskini en aza indirir.
- Damar sertliği ya da kalp sorunları ile ilgili konularda önleyici etkileri vardır.
- Karaciğer yağlanmasını minimum seviyede tutmaya yardımcı olur.
- Katarakt oluşumunu önlediği yapılan araştırmalar ile ortaya çıkmıştır.
- Beta karoten; özellikle az ışıklandırılmış ortamlarda bile görme işlevini en üst düzeyde tutan pigment sağladığı için göz sağlığına önemli katkıları vardır.
- Amerika’da yapılan bir bilimsel araştırmaya göre beta karotenin zihin fonksiyonlarını artırdığı ispatlanmıştır.
- Beta karoten, kanser oluşumunu en aza indirmektedir. Yapılan araştırmalara göre özellikle mide, bağırsak, meme, gırtlak gibi kanser türlerinin yetersiz beta karoten alımından kaynaklandığı ortaya çıkmıştır.
- Cilt sağlığı için önemli katkıları vardır. Beta karoten güneşin zararlı etkilerine karşı cildi korumaktadır. Özellikle cilt kanserini önleme için de etkili bir maddedir.
- Yaşlanmayı önleyici etkiler gösterir. Özellikle yaşa bağlı makula dejenerasyonu rahatsızlığına karşı önleyicidir. Ayrıca yaşa bağlı oluşan görme bozukluklarını da ortadan kaldırır.
- Tokluk hissi verdiği için kilo kontrolünü sağlamaya yardımcı olur.
Beta Karoten Hangi Yiyeceklerde Bulunur?
Yağda çözünebilen vitamin grubu içinde yer alan beta karoten; kırmızı, turuncu ve sarı rengi olan tüm meyve ve sebzelerde bol miktarda bulunmaktadır. Bunun yanı sıra bazı yağ ve tahıl gruplarında da bulunduğu bilinmektedir.
Beta karoten içeren besinler konusuna dönecek olursak, en başta havuç olmak üzere birçok sebze ve meyvelerde bolca beta karoten bulunmaktadır. İçeriğinde beta karoten bulunan besinler şu şekilde sıralanmaktadır;
- Papaya
- Domates
- Mısır
- Sarı kabak
- Dolmalık biber
- Kayısı
- Taze patates
- Karpuz
- Lahana
- Kavun
- Brokoli
- Şeftali
- Ispanak
- Marul
- Bal kabağı
Beta Karoten Günlük Alım Dozu
Günlük alınması gereken A vitamini dozu yaklaşık 4,000 IU – 5,000 IU olduğu bilinmektedir. Böylece günlük alınması gereken beta karoten dozu da bu miktara göre hesaplanmaktadır. Beta karotenin 3 mg’ı 5,000 IU A vitaminine karşılık geldiği için alınması gereken beta karoten miktarının 6 – 12 mg olması gerektiği belirtilmektedir. Ve tabi ki beta karoten alımı için doğal yollardan, beslenmenize dikkat ederek bu vitamini almanız tavsiye edilmektedir. Beta karotenin etkisini en üst seviyede tutmak için C ve E vitaminleri içeren besinler ile birlikte alınmasına dikkat edilmelidir.
Beta Karoten Zararlı Mı?
Besin takviyesi yani ilaç olarak satılan beta karotenin zararlı olduğu konusunda tartışmalar devam etmektedir. Sentetik olarak üretilen beta karotenin prostat ve akciğer kanserini tetiklediği söylenmektedir.
Ancak hemen belirtelim tüm bu bulgular besin takviyesi amaçlı satılan beta karoten içeriklerinde tespit edilmiştir. Doğal yollardan yani beta karoten içeren doğal gıdalar ile beslenerek alınan beta karotenin herhengi bir yan etki gösterdiği söylenmemektedir. Amerikan Kalp Derneği beta karotenin takviye haplar aracılığı ile değil doğal besinler aracılığı ile alınmasını uygun görmektedir.
Beta karoten zengini besinler tüketiminde, yani doğal yollardan beta karoten alımında aşırı dozda almamaya dikkat edilmelidir. Unutmayın her şey ölçüsünde alındığında sağlıklıdır. Aşırı miktarda alınan A vitaminin cilt renginde bozulmalara ve zehirlenmelere yol açabileceği unutulmamalıdır.
