Aslında öksürük insan vücudunun verdiği bir refleks, ani bir tepkidir. Toplumda halk arasında çok yaygın bir şekilde görülen bir belirti olarak bilinir. İster bebek olsun ister çocuk, genç ya da yaşlı fark etmez, her yaştan birey hayatı boyunca öksürük semptomunu sık sık yaşar.
Öksürük neden olur? Öksürük nedenleri? Öksürük nasıl geçer? Öksürük için ne iyi gelir? Öksürük için yapılması gerekenler nelerdir? Kuru öksürük nedir? Kuru öksürük neden olur? Gıcık öksürük nedir? Gece kuru öksürük neden olur? Kuru öksürük nasıl geçer? Kuru öksürük ne iyi gelir? Geçmeyen kuru öksürük için ne yapılmalı? Boğaz ağrısı öksürük için yapılması gerekenler? Boğazda kuru öksürük için en iyi çözüm? Çocuklarda öksürük nasıl geçer? Bebeklerde öksürük neden olur? Alerjik öksürük nasıl geçer? Balgamlı öksürük nasıl geçer? Gibi öksürük hakkında merak edilen işte tüm detaylar…
Konu Başlıkları
Öksürük Neden Olur?
Öksürüğü en basit hali ile insan vücudunun vermiş olduğu bir tepki olarak yukarıda tarif etmiştik. Peki, ama vücut öksürmek refleksi ile neye verir bu tepkiyi? Tabi ki mikroplara…
Öksürük; vücudun akciğer ya da solunum yolları üzerinde mikrop, toz gibi her hangi bir yabancı maddeye karşı verdiği bir tepkidir. Bu tepki ile yani öksürme refleksi ile vücut bu yabancı maddeyi temizlemek ve yok etmek ister.
Boğaz boşluğu, nefes borusu ve akciğere giden solunum yolları mikrop ve tozları tanımaya yarayacak sinir hücreleri sarılıdır. Mikrop ve tozlar bu sinirler tarafından algılandığında beyne sinyaller gönderir. Beyin de bu yabancı maddeleri ortadan kaldırmak için göğüs ve karın kasları uyarılar gönderir. Ve böylece bu hızlı sinyalleşme trafiğinde sık sık uyarılıp kasılan kaslar refleks olarak öksürüğün ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Öksürük nedenleri oldukça merak konusu olsa da aslında her öksürüğün farklı bir hikâyesinin olabileceği unutulmamalıdır. Yani her öksürük farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkabilir. İşte tam da bu nedenle öksürüğün ne zaman ortaya çıktığı, öksürüğün ne kadar süre boyunca devam ettiği, öksürüğün tipi (yani kuru gıcık öksürük mü yoksa balgamlı bir öksürük mü gibi) ve öksürüğün yanı sıra görülen diğer şikâyetler öksürüğün nedenini anlamak için çok önemli bilgiler vermektedir.
Öksürük şikayeti ile doktora gittiğinizde doktorunuz bu çerçevede sorular sorarak çeşitli tetkikler yapar. Ve öksürüğün nedenini anlamaya çalışır. Nedeni belirlendikten sonra öksürüğün tedavisine başlanır. Kimi durumlarda öksürük tek başına bir belirti olabilirken bazı durumlarda ise farklı şikâyetler ile birlikte de görülebilmektedir. Kimi öksürük geçici ve kısa süreli olabilirken bazı öksürük çeşitleri uzun süreli ve daha şiddetli olabilmektedir. Her ne şekilde olursa olsun insan yaşamını olumsuz etkilediği için öksürüğü iyi tanımak ve doğru tedavi için doktorunuzun talimatlarını doğru bir şeklide uygulamalısınız.
Öksürük Nasıl Geçer?
Geçici ve kısa süreli hafif öksürükler normal kabul edilse de uzun süre geçmeyen ve şiddetli öksürükler normal kabul edilmemektedir. Uzun süre geçmeyen kuru öksürüğünüz var ise, balgamlı öksürüğünüz varsa, ya da öksürme esnasında kan geliyorsa hemen acilen bir hekime danışmanız gerektiğini unutmayın.
Öncelikle öksürüğü iyi tanımak ve takip etmek çok önemlidir. Öksürük eğer 1 hafta ile 2 hafta arasında kısa süreli ve hafif şiddette görüldüyse akut öksürük tipi olarak sınıflandırılmaktadır. Ancak 3 haftadan fazla bir süredir şiddetli gelişen bir öksürük ise artık bu kronik öksürük olarak sınıflandırılmaktadır. Sürelerine ve zamansal görülmesine göre öksürük tipleri şu şekilde sınıflandırılmaktadır;
- Akut öksürük: 1 hafta
- Sub-akut öksürük: 2 hafta – 3 hafta
- Kronik öksürük: 4 haftadan fazla
- Gece öksürüğü: Gece başlayan öksürük
Akut Öksürük
- En fazla 3 haftaya kadar sürebilir.
- En yaygın görülen öksürük tipidir.
- Akut öksürüğe neden olan rahatsızlık tedavi edildiğinde öksürük de ortadan kalkar.
- Akut öksürüğün temel nedeni bulunmalı ve uygun tedavi yapılmalıdır.
- Akut öksürüğe neden olan rahatsızlıklar; geni z akıntısı, burun akıntısı, üst solunum yolu enfeksiyonları, akciğer pıhtısı, ses kısıklığı, göğüs ağrısı, larenjit vb…
Kronik Öksürük
- Kronik öksürük sürekli devam eden öksürük olarak bilinmektedir.
- KOAH, alerji, astım, asit reflü, akciğer kanseri, tüberküloz gibi hastalığı olan kişilerde kronik öksürük görülmektedir.
- Kronik olarak görülen öksürük ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir.
- Kronik öksürüğü bastırmaktan ziyade altta yatan sebep iyice araştırılmalıdır.
- Belirtisi olduğu hastalığın tedavisi acilen yapılmalıdır.
- Sürekli kullanılan bazı ilaçların (özellikle bazı hipertansiyon ilaçları) yan etkileri de kronik öksürüğe sebep olabilmektedir.
Öksürük için ne iyi gelir?
Öksürük bir başka hastalığın habercisi ya da belirtisi olabilir. Her ne kadar öksürüğü baskı altına alan çeşitli bitkisel yöntemler tercih edilse de bunların hiç biri öksürüğe kesin çözüm değildir. Bu nedenle öksürüğün tedavisi için mutlaka uzman bir hekim yardımı alınması gerekir.
Öksürük için yapılması gereken en önemli şey öksürüğe neden olan faktörün ortadan kaldırılmasıdır. Örneğin toza bağlı bir öksürük geliştiyse ortam havalandırılmalı ve öksürüğe neden olan ortamdan uzak durulmalıdır. Öksürük alerji kaynaklı olarak gelişiyorsa alerjiye sebep veren durum yok edilmelidir.
Öksürük için yapılabilecek bir diğer şey ise buharla nemlendirme ya da sıcak bir duş almaktır. Nemli hava var olan öksürüğü azaltır. Bu anlamda bulunduğunuz ortamı hava nemlendirici makineler ile elverişli hale getirebilirsiniz.
Öksürük için yapılması gerekenler nelerdir?
Öksürük için yapılması gereken şey; özellikle geçmeyen 2 haftadan fazla süren şiddetli öksürüğünüz varsa mutlaka bir doktora danışmanız gerekmektedir. Doktorunuzun fiziki muayenesi ile birlikte isteyebileceği bazı test ve tetkikler şu şekilde olabilir;
- Kan tahlili
- İdrar tahlili
- Göğüs röntgeni
- Göğüs BT taraması
- Spirometri
- Bronkoskopi
- Boğaz kültürü örneği
- Balgam örneği
Kuru öksürük nedir?
Kuru öksürük balgam çıkmayan öksürük türüdür. Kuru öksürük tahriş edici bir öksürüktür. Kuru öksürük balgam çıkarmadığı için verimsiz öksürük olarak bilinmektedir. Özellikle virüs kaynaklı şikayetlerde kuru öksürük görülür.
Kuru öksürük neden olur?
Kuru öksürük nedenleri arasında şu faktörler yer almaktadır;
- Aktif olarak sigara içmek ya da sigara içilen ortamda bulunmak öksürük için en ön sırada yer alan risk faktörüdür.
- Alerjik yatkınlığı olan bireyler alerjik şeye maruz kaldıklarında kuru öksürük görülmektedir.
- Hava kirliliği yüksek yerlerde çalışanlar ya da bu tarz ortamlarda çok vakit geçiren kişilerde öksürük görülme riski artar.
- Kömür sobası ile ısınma sağlayan ortamlarda yaşayan bireylerde kuru öksürük görülme sıklığı daha fazladır.
- Solunum yolu enfeksiyonları kuru öksürüğün nedenlerinden biri olarak bilinmektedir.
Gıcık Öksürük
Gıcık öksürük için boğaz gargarası yapmak çok etkili sonuçlar verir. Bunun için ılık su gargarası yapmak gıcık öksürüğü önemli derecede rahatlatır.
Gıcık öksürük için tavsiye edilen bir diğer uygulama ise zencefil bal ve süt karışımıdır. 1 bardak ılık süt içine 1 çay kaşığı zencefil ve 1 çay kaşığı bal ilave ederek hazırlayabilir ve yudum yudum içerek hem boğazlarınızı rahatlatabilir hem de gıcık öksürüğünüzü azaltabilirsiniz.
Gece kuru öksürük neden olur?
Özellikle astım rahatsızlığı olan kişilerde gece kuru öksürük görülebilir.
Kuru öksürük nasıl geçer?
Kuru öksürük için ağız içi sıvı miktarını artırmak için sert ve emilebilen naneli şeker tüketimi önerilebilir. Bu amaçla eczanelerde satılan pastil şeklinde bitkisel emilebilen sert şekerler tercih edilebilir.
Ayrıca kuru öksürüğü geçirmek için gün içinde bol bol su tüketmek de çok önemli etkiler gösterir. Gün içinde mümkün olduğunca su içmek boğazları rahatlatır ve öksürüğü en aza indirir.
Kuru öksürük ne iyi gelir diye baktığımızda çok etkili bir yöntem olarak buhar desteği olduğunu görmekteyiz. Kuru öksürüğü kesmek için uzman doktorlar tarafından da tavsiye edilen önemli bir uygulama buhar solumaktır. Bunun için sıcak su dolu bir kabın üzerine eğilip başınızı havlu ile kapatabilirsiniz. Birkaç dakika boyunca buhar solumak kuru öksürüğün önemli düzeyde azalmasını sağlayacaktır.
Tüm sağlık sorunlarında önemli olan bir diğer faktör beslenmedir. Sağlıklı beslenme size sağlık sorunları ile mücadele ederken daha kolay toparlamanıza yarımcı olur. Bunun için öksürüğü rahatlatması açısından probiyotik açısından yüksek besin değerine sahip gıdalar tüketilmesi tavsiye edilir. Örneğin yoğurt probiyotik zengini olarak öksürüğünüzü önemli derecede azaltacaktır.
Zencefil güçlü bir antienflamatuar kaynağıdır. Bu nedenle bir bardak ılık suya 1 çay kaşığı zencefil ilave ederek öksürüğünüzü önemli bir derecede hafifletebilirsiniz.
Yine de hatırlatmak isteriz ki tüm bu yöntemler öksürüğü anlık olarak hafifleteceği gibi öksürüğü herhangi bir şeklide yok etmez, tedavi etmez. Bu nedenle öksürüğün temel nedeni araştırılması ve kaynağına göre tedavi edilmesi gereklidir.
Geçmeyen kuru öksürük
Geçmeyen kuru öksürük için yapılması gereken ilk öncelikli şey uzman bir doktora başvurmaktır. Özellikle kuru öksürüğün yanı sıra yüksek ateş, kanlı balgam, solunum zorluğu, akciğerlerden gelen hırıltı şeklinde ses, şiddetli göğüs ağrısı, yüz bölgesinde şişlikler ve ciltte döküntü şikayetlerinden herhangi biri görülüyorsa acilen bir hekim tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.
Boğaz ağrısı öksürük
Öksürük sırasında özellikle kuru öksürük sırasında boğaz bölgesi tahriş olur ve boğaz ağrısı, boğaz yanması gibi şikâyetler oluşabilir. Boğaz ağrısı öksürük kaynaklı olarak görülüyorsa boğaz ağrısını en aza indirmek için en etkili yöntem bol sıvı almaktır. Bunun için tüketeceğiniz sıvı gıdaların çok sıcak ya da çok soğuk olmaması gerekir. Boğaz ağrısını dindirmek için içeceklerin en ideal ısısı oda sıcaklığıdır. Bitki çayı, su gibi içecekleri oda sıcaklığında tüketmeniz gerekmektedir.
Boğazda kuru öksürük için etkili olan bir diğer şey besin içeriği yüksek gıdalar ile beslenmektir. Bunun için tavuk suyu, kemik suyu ya da et suyu ile yapılmış bir kase çorba içmek de boğaz ağrısı ve öksürüğü rahatlatır. Yine çorbanın da çok sıcak olmamasına ılık olmasına özellikle dikkat edilmelidir.
Çocuklarda ve Bebeklerde Öksürük
Çocuklarda ve bebeklerde öksürük görülmesi bir başka sağlık sorunun belirtisi ve habercisi olabilir. Eğer çocuklarda ve bebeklerde süreklilik göstermiyorsa endişe etmeye gerek yoktur. Ancak bebeklerde ve çocuklarda uzun süre geçmeyen öksürük görülmesi halinde hemen bir doktor muayenesi gereklidir. Özellikle öksürük ile birlikte 38 derece ve üzeri ateş, burun tıkanıklığı, akciğerlerde hırıltı, balgam, dudak renginde değişiklik, kan gelme, kusma gibi durumlar söz konuysa acilen bir sağlık kuruluşundan yardım alınması gerekir.
Alerjik öksürük
Alerjik öksürük daha çok astım kaynaklı öksürük olarak görülebilmektedir. Örneğin saman nezlesi gibi şikayetleri olan kişilerde alerjik öksürük ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda nefes darlığı ya da hırıltılı solunum şeklinde belirtiler ile ortaya çıkabilir. Alerjiyi tetikleyen etkene maruz kalmak ya da stres kaynaklı olarak alerjik öksürük görülebilir. Özellikle belli yerlerde başlayan bir öksürük ise muhtemelen ortamdaki toz ve alerjik maddelerin varlığı söz konusudur. Bu gibi durumlar takip edilmeli ve buna uygun bir önlem alınmalıdır.
Balgamlı öksürük
Balgamlı öksürük üretken öksürük olarak da bilinmektedir. Öksürme esnasında balgam çıkarılıyorsa balgamlı öksürük olarak adlandırılan bir öksürük tipidir. Balgamlı öksürük esnasında balgamın miktarı, rengi ve yapısı değişkenlik gösterebilir. Kuru öksürüğe göre daha az acı verir. Ancak balgamlı öksürükte balgam ile birlikte kan gelmesi çok ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Bu nedenle hemen bir sağlık kuruluşundan yardım alınması gereklidir.
