Pastırma Nasıl Yapılır, Pastırma Çiğ Yenir Mi?

Pastırma nedir kısaca söylemek gerekirse; etin uzun süre korunması amacıyla bol tuz ile kaplanıp, baharatlanması olayıdır. Ülkemizin en önemli yöresel besinlerinden biri olan pastırma, yüzlerce yıldır da Türk mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden biri olmaya devam etmektedir. Pastırmanın ilk kullanıldığı bölge Orta Asya’dır ve ilk olarak da Hunlar tarafından üretildiği bilinmektedir . Günümüzde ise pastırmayla özdeşleşen şehrimiz hepimizin de bildiği gibi Kayseri’dir. Pastırma nasıl yapılır kısaca anlatmak gerekirse; kırmızı et, çemen tohumu, sarımsak, kırmızı biber ve tuzun yoğurulması ile elde edilir. Pastırmada bildiğiniz gibi bol miktarda tuz kullanılır, bunun da en önemli nedeni etin bozulmasını ve kokmasını önlemektir. Ülkemizde daha çok sığır ve dana etinden yapılan pastırma Dünya mutfaklarında ise daha hayvanların etlerinden bizden farklı baharatlarla yapılabilmektedir.

Pastırmalı Kuru Fasulye Tarifi

Bu harika lezzeti daha yakından tanımak pastırma nasıl yapılır, pastırmanın faydaları nelerdir, pastırma çiğ yenir mi sorularının da cevabını görmek için yazımızın devamını okumanızı tavsiye ederiz.

Pastırma Nasıl Yapılır?

Yöresel lezzetimiz olan pastırmanın yapımında dana ve sığır eti kullanılır. Çemen otu ve etin kokusunun birbiri ile uyumlu olması için genellikle sığır eti tercih edilir. Pastırmanın yapımında sinirsiz sırt eti kullanılır, kullanılan etin yağsız olmasına dikkat edilir. Kesilen etler bol tuz ile tuzlanır. Etin bozulmasının ve kokmasının önüne geçmek için tuzlamanın bol miktarda olmasına dikkat edilir. Bol tuz ile tuzlanan etler ağırlık ile bastırılarak üzerine çemen eklenir.

Çemen sosu nasıl yapılır? Pastırmaya gerçek lezzetini veren çemen sosu kırmızı biber, sarımsak, çemen tohumu ve tuzdan yapılır. Çemen sürülen etlere zararlı organizmaların bulaşması engellenir. Böylece çemen ete lezzet katar ve kokmasını önler.

Pastırma genellikle sonbahar aylarında yapılır. Kesilen büyük etler tuzlandıktan ve çemen sürüldükten sonra askılarda kurumaya bırakılır. Kurutulan ortamın rutubetsiz olmasına ve nem almamasına dikkat edilir. Pastırma yapılırken serin ve kuru bir yerde kurutulmalıdır. Yeterince kurutulmayan pastırma insan vücuduna zararlıdır. Kuruyan pastırmalar paketlenerek soğuk hava depolarında saklanır.

Doğal ve hakiki pastırmada kullanılan et üzerinde oynama yapılamaz. Pastırmada kullanılan et oranı yüksektir ve bu yüzden de fiyatı pahalıdır. Yapım şekillerine bağlı olarak değişmekle birlikte genel kanı; pastırmanın iyisi koyu kırmızı renkte olanıdır.

Pastırmanın Faydaları Nelerdir?

Tüm faydalı besinlerde olduğu gibi her besin porsiyon kontrolü yapılarak tüketilmelidir. Pastırma da porsiyon kontrolü yapılarak tüketildiğinde faydaları olan bir besindir. Pastırma içeriğinde bulunan albümin sayesinde vücuda enerji verir. Aynı zamanda pastırma protein ve yağ açısından da zengin bir besindir. Bununla birlikte pastırmanın içinde bulunan çemen otu da pastırmanın faydalarını arttırmaktadır. Gelin şimdi pastırmanın faydalarını daha yakından görelim.

Pastırmanın faydaları; 

Boğaz Ağrısını Geçirir; Pastırmanın içinde bulunan çemenin boğaz ağrılarına iyi geldiği bilinmektedir. Boğaz ağrısı çeken kişilere bastırma tüketmeleri tavsiye edilir.Özellikle pastırma içeriğindeki çemenin rahatlatıcı özelliğinden faydalanmak için pastırma tüketmeleri önerilir.

Sindirim Sistemine İyi Gelir; Bağırsak faaliyetlerinin düzenlenmesine yardımcı olan pastırma, bağırsak ve mide gazının azalmasını da yardımcı olur. Aynı zamanda pastırma tüketmek mide şişkinliğini giderir.

İştah Açıcıdır; Bol baharat içeren pastırma baharatların da iştah açısı etkisi ile daha çok yemek yemeğe neden olabilir. Pastırma iştah açması nedeniyle kilo kontrolü yapanların ya da zayıflamak isteyenlerin tüketmemesi önerilen bir besindir.

Protein Kaynağıdır; Pastırmanın içinde bol miktarda protein bulunur. Özellikle yağsız etten yapılan pastırmanın içinde protein oranı yüksektir. Ancak unutulmamalıdır ki pastırma içerdiği zengin besin kaynağı ile oldukça kalorili de bir besindir.

Kan Dolaşımını Düzenler; Pastırmada bulunan çemen kansızlığa iyi gelir ve kan dolaşımını hızlandırır. Kan değerleri düşük olan kişilerin pastırma tüketmesi önerilir.

Anne Sütünü Arttırıcıdır; Protein bakımından zengin olan pastırmanın anne sütünü arttırdığına inanılır.

Toksinlerin Atılmasına Yardımcı Olur; Diğer işlenmiş etlere göre içinde kimyasal madde bulunmayan pastırma; tüketildiğinde vücuda kimyasal girişine neden olmaz ve vücuttan toksinlerin atılmasına yardımcıdır.

Kolesterolü Yükseltmez; İşlenmemiş bir et ürünü olan pastırma, kolesterolü yükseltmez. Ancak pastırma tüketirken porsiyon kontrolü yapmak çok önemlidir. Aşırı miktarda tüketilen pastırmanın yan etkileri de olabileceği unutulmamalıdır.

İnsülin Direncini Dengeler; Pastırmada bulunan çemen otu insülin direnci üzerinde olumlu etkiye sahiptir.

Pastırma Çiğ Yenir Mi?

Doğal yöntemler ile yapılan pastırma katkı maddesi içermez. Bu sebeple de sucuk ve salam gibi işlenmiş etlere göre daha faydalıdır. Faydalı bir besin olsa da yine de geleneksel yöntemlerle yapılan pastırma, porsiyon kontrolü yapılarak tüketilmelidir.

Son yıllarda beslenme ile ilgili çok önemli fikirleri ve paylaşımları olan Canan Karatay’a göre eski geleneksel usullerle yapılan pastırma çiğ olarak tüketilmelidir. Aynı zamanda Karatay’a göre pastırma en sağlıklı besinler arasındadır.

Sayın Osman Müftüoğlu da her besinin çiğ yenilemeyeceğini ancak pastırma gibi bazı işlemlerden geçen etlerin çiğ yenilebileceğini söylemektedir.

Pastırmanın çiğ tüketilmesini belirleyen en önemli etken de pastırmanın yapılma şartlarıdır. Sağlıklı ortamlarda yapılan pastırma çiğ olarak tüketilebilir.

Türk mutfağında birçok yemekle de özdeşleşen pastırma yemeklerle birlikte de tüketilebilir. Örneğin pastırmalı yumurta, pastırmalı fasulyeye kim hayır diyebilir.

Ancak pastırma tüketirken dikkat edilmesi gereken hususlar da vardır. Pastırma tüketirken kızgın yağda kızartılmamalıdır. Uzmanların pastırma tüketirken özellikle pastırmanın yakılmamasını ve kızgın yağda kızartılmamasını tavsiye etmektedir.

Pastırma Zararlı Mı?

Yöresel lezzetlerimizden biri olan pastırma porsiyon kontrolü ile tüketildiğinde faydaları olan bir besindir; ancak aşırı miktarda tüketildiğinde bazı zararları ve yan etkileri de olabilir.

Pastırmanın zararları; 

• Mide hassasiyeti olan kişiler baharatlı ve acılı besinlerden etkilenir. Pastırma içerisindeki çemen ya da acılı pastırmanın tüketilmesi hassas midelerde rahatsızlığa neden olabilir.
• Pastırmanın iştah açıcı özelliği vardır. Bu sebeple de daha çok yemek yemeğe neden olabilir. Kilo vermek isteyenler için pastırma tavsiye edilmez.
• Çemeni bol olan pastırma yaşlılar ve çocuklar tarafından tüketilmemelidir.
• Yemeklerde kullanılan pastırmanın porsiyonu kontrollü olmalıdır. Yoğun kullanılan pastırma yemeklerin tadını bozabilir.
• Bol baharatlı ve çemenli olan pastırma alerjik bünyelere kaşıntı ve döküntülere neden olabilir.

Hamilelerin pastırma tüketmesi önerilmez.

• Pastırma satın alırken güvenilir yerlerden almaya özen gösterin.
• Bilindiği üzere pastırmada bol miktarda tuz bulunur. Tansiyon hastalarının pastırma tüketirken dikkatli olmaları gerekir. Az miktarda pastırma tüketilmeli ya da hiç tüketilmemelidir.
• Uzmanlar pastırmanın doğal hali ile tüketilmesini önerir. Pastırmanın kızartılması ya da direkt ateşe tutulması önerilmez.